Chu Văn Vương hỏi Khương Tử Nha “ Phải dùng cách gì để khiến lòng thiên hạ quy về một mối”. Ông đáp: “ Thiên hạ chẳng phải của một người, mà là của mọi người trong thiên hạ. Ai có thể để cho thiên hạ cũng hưởng lợi ích thì người ấy sẽ được thiên hạ, ai độc chiếm lợi ích thì sẽ mất thiên hạ”.
Nhà vua lại hỏi: “ Phải làm gì để cứu thiên hạ?” Khương Tử Nha đáp: “ Tổ chức chiến tranh thắng lợi mà không cần giao chiến, quân sĩ không thương vong, đó là dùng binh như thần, kỳ diệu rất mực. Có thể cùng chịu gian khổ với người thì có thể cứu viện lẫn nhau. Có thể hòa hợp với người thì có thể cùng nhau thành công. Khi kẻ địch chung kéo đến vẫn có thể giúp nhau. Khi có cùng sở thích thì cùng nhau theo đuổi. Cho nên dù không có quân đội thì vẫn có thể thắng lợi, dù không chiến xa, không máy bắn nỏ vẫn có thể tấn công, dù không có hào lũy hiểm trở vẫn có thể phòng ngự. Khương Tử Nha còn nói: “ Không tước đoạt của trăm họ thì sẽ được trăm họ ủng hộ, không xâm hại lợi ích của nước khác thì sẽ được người ta ủng hộ; không xâm hại lợi ích của thiên hạ thì sẽ được người thiên hạ ủng hộ, không xâm hại lợi ích của dân thì sẽ được dân ủng hộ; không xâm hại lợi ích của người nước khác thì sẽ được nước khác ủng hộ. Ai không xâm hại lợi ích của thiên hạ, thiên hạ sẽ ủng hộ người ấy”.
Người biết lo mối lo của người khác thì người khác cũng sẽ lo mối lo của mình; coi niềm vui của người ta là niềm vui của mình thì người ta cũng sẽ vui với mình. Ai dùng lợi ích để giúp người khác thì người khác cũng sẽ dùng lợi ích để giúp lại; người biết đối xử có đạo đức với người khác thì họ cũng sẽ đáp lại bằng đạo đức. Đó cũng là nhân tính và cũng là tình người.
Biết yêu thương bảo vệ tôn kính người, thì người cũng yêu thương bảo vệ tôn kính mình. Yêu thương che chở cho người chính là yêu thương che chở mình, giúp người chính là giúp mình, vun đắp cho người chính là vun đắp cho mình, hà khắc với người tức là hà khắc với mình. Thời cổ xưa, người làm đại sự, lập công lớn, dựng nghiệp lớn nhất định là người có đức lớn. Người có thể được số đông giúp tất sẽ được Trời giúp. Trợ giúp, cứu tế cho người chính là trợ giúp cứu tế cho mình; ai biết giúp người thì sẽ được trời ban phúc. Đó chính là “ muốn làm nên đại nghiệp trước hết phải giúp đỡ người khác đã”.
Trích từ Mặt dày tâm đen – Trương Khởi Thành
